تنمية الكفاية اللغوية لمتعلمي السلك الابتدائي في اللغة الأمازيغية وفق مستويات الإطار المرجعي الأوروبي الموحد للغات
Developing linguistic competence for primary education learners in the Amazigh language according to the levels of the Common European Framework of Reference for Languages (CEFR)

اعداد : د/ عبد الله معروف – المركز الجهوي لمهن التربية والتكوين بني ملال
المركز الديمقراطي العربي :-
- المجلة الدولية للدراسات الأمازيغية : العدد الرابع أيلول – سبتمبر 2025 , المجلد 1 – مجلة دولية علمية محكّمة تصدر عن #المركز_الديمقراطي_العربي ألمانيا – برلين تُعنى وتعنى بنشر الدراسات والبحوث في قضايا اللغة والثقافة والحضارة الأمازيغية، وكذا القضايا الأنثروبولوجية والسوسيولوجية والتربوية ذات الصلة بالمجتمعات الأمازيغية في المجالات الجغرافيا التي يقطنها الأمازيغ.
- ⵜⴰⵙⵖⵓⵏⵜ ⵜⴰⵎⴰⴹⵍⴰⵏⵜ ⵉ ⵜⵖⵓⵔⵉⵡⵉⵏ ⵏ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ, ⵢⴰⵜ ⵜⵙⵖⵓⵏⵜ ⵜⴰⵎⴰⴹⵍⴰⵏⵜ ⵜⵓⴽⵕⵉⵣⵜ ⵏⵏⴰ ⴷ ⵉⵜⵜⴼⵖⵏ ⵙⴳ ⵡⴰⵎⵎⴰⵙ ⴰⴷⵉⵎⵓⵇⵔⴰⵟⵉ ⵍⵄⴰⵕⴰⴱ ⴱⵉⵔⵍⵉⵏ ⴰⵍⵎⴰⵏⵢⴰ ; ⴷⴰ ⵜⴳⴳ ⵜⴰⵥⵕⵉⴳⵜ ⵏ ⵜⵉⵖⵓⵔⵉⵡⵉⵏ ⴷ ⵉⵔⵣⵣⵓⵜⵏ ⵅⴼ ⵜⵎⵙⴰⵔⵉⵏ ⴰⴽⴽⵯ ⵉⵣⴷⵉⵏ ⴷ ⵜⵓⵜⵍⴰⵢⵜ ⴷ ⵜⴷⵍⵙⴰ ⴷ ⵜⵖⵔⵎⴰ ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ; ⴰⵡⴷ ⵜⵉⵎⵙⴰⵔⵉⵏ ⵜⵙⵏⴼⴳⴰⵏⵉⵏ ⴷ ⵜⵙⵏⴰⵎⵓⵏⵉⵏ ⴷ ⵜⵙⴳⵎⴰⵏⵉⵏ ⵉⵥⵍⵉⵏ ⵙ ⵡⴰⵎⵓⵏⵏ ⵉⵎⴰⵣⵉⵖⵏ ⴳ ⵉⴳⵔⴰⵏ ⵏ ⵜⵊⵢⵓⴳⵔⴰⴼⵉⵜ ⴳ ⵣⴷⵖⵏ ⵉⵎⴰⵣⵉⵖⵏ.
Nationales ISSN-Zentrum für Deutschland
ISSN 2944-8158
International Journal of Amazigh Studies
للأطلاع على البحث “pdf” من خلال الرابط المرفق :-
ملخص :
تتناول هذه الدراسة إشكالية تطوير وتنمية الكفاية اللغوية لمتعلمي اللغة الأمازيغية في السلك الابتدائي بالمغرب، مع التركيز على تكييف التعليم وفق معايير الإطار المرجعي الأوروبي الموحد للغات (CEFR) . وتنطلق من إشكال أساسي حول مدى فاعلية المقاربات البيداغوجية المبنية على CEFR في تنمية المهارات اللغوية الأساسية (الاستماع، التحدث، القراءة، والكتابة) للغة الأمازيغية لدى متعلمي السلك الابتدائي في المدرسة المغربية، ومدى ملاءمة هذه المقاربات لخصوصيات اللغة الأمازيغية.
اتبعت الدراسة منهجية تحليل نوعي لوثائق الإطار المرجعي الأوروبي ومقارنتها بمنهاج تعليم اللغة الأمازيغية المعتمد في التعليم الابتدائي بالمغرب 2021، مع التركيز على مقاربة التعليم الصريح والأساليب الحديثة في تطوير الكفايات اللغوية.
خلصت الدراسة إلى أن تكييف تعليم اللغة الأمازيغية وفق معايير CEFR يعزز من إمكانية تنمية كفاية تواصلية شاملة وقابلة للقياس، شريطة توفير تكوين مناسب للأساتذة وموارد تعليمية داعمة تأخذ في الاعتبار الخصوصيات اللغوية والثقافية للغة الأمازيغية. كما توصي الدراسة بضرورة إعداد عدة لقياس وتقويم التعلمات بشكل دوري وموحد، وتطوير البنية التربوية لتعزيز نجاح العملية التعليمية.
Abstract
This study addresses the issue of developing and enhancing linguistic competence among learners of the Amazigh language in primary education in Morocco, with a focus on adapting teaching according to the standards of the Common European Framework of Reference for Languages (CEFR). It stems from a fundamental question regarding the effectiveness of pedagogical approaches based on CEFR in developing the core language skills (listening, speaking, reading, and writing) of the Amazigh language for primary school learners in the Moroccan educational system, and the extent to which these approaches are suitable for the particularities of the Amazigh language.
The study followed a qualitative analysis methodology of CEFR documents and compared them with the Amazigh language education curriculum adopted in Moroccan primary education in 2021, with an emphasis on explicit instruction and modern methods in developing linguistic competencies.
The study concluded that adapting Amazigh language teaching according to CEFR standards enhances the possibility of developing comprehensive and measurable communicative competence, provided that appropriate teacher training and supportive educational resources are provided, taking into account the linguistic and cultural specificities of the Amazigh language. The study also recommends the preparation of several tools for periodic and unified measurement and evaluation of learning, as well as the development of the educational infrastructure to promote the success of the educational process.